प्रकाश तिवारी

वीरगञ्ज । छिमेकी मुलुक भारतमा सक्रिय कोरोना संक्रमितको संख्या १,०८१ पुगेको छ । भारतीय सञ्चार माध्यमहरूका अनुसार मंगलबार कर्नाटकमामा ३६, गुजरातमा १७, बिहारमा ६ र हरियाणामा ३ नयाँ संक्रमित भेटिएका छन् ।
    सबैभन्दा धेरै अर्थात् ४३० सक्रिय संक्रमित केरल राज्यमा देखिएका छन् । गुजरातमा १३ जना संक्रमित निको भएका छन् ।
    उत्तर प्रदेशको फिरोजाबादमा मंगलबार ७८ वर्षीय कोरोना संक्रमित वृद्धको उपचारका क्रममा मृत्यु भएको छ । यो उत्तर प्रदेशमा कोरोना भाइरसको नयाँ भेरियन्टबाट भएको पहिलो मृत्यु हो । यसबाहेक महाराष्ट्र, राजस्थान, पश्चिम बंगाल, कर्नाटक र मध्य प्रदेशमा गरी थप ११ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । यससंगै कुल मृतक संख्या १२ पुगेको छ ।
    नेपाल र भारत बीचको खुल्ला सिमाना, जसले नागरिकलाई बिना भिसा आवागमनको सुविधा दिन्छ, महामारीको समयमा स्वास्थ्य सुरक्षाका दृष्टिले चुनौतीपूर्ण बनिरहेको छ । कोरोना भाइरसको संक्रमणको जोखिम उच्च रहेको अवस्थामा, खुल्ला सिमानाले नेपालमा संक्रमणको फैलावटलाई तीव्र बनाउन सक्छ ।
    भारतमा कोरोना संक्रमणको पुनरुत्थानका कारण, खुल्ला सिमानाबाट नेपालमा संक्रमित व्यक्तिहरूको आगमनले संक्रमणको फैलावटलाई तीव्र बनाउन सक्छ । नेपालको स्वास्थ्य प्रणालीमा स्रोत र जनशक्तिको अभाव रहेको अवस्थामा, यसले गम्भीर चुनौती उत्पन्न गर्न सक्छ ।
    नेपालका सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा स्वास्थ्य पूर्व तयारीको अभाव रहेको छ । अधिकांश सिमानामा स्वास्थ्य डेस्कहरू अपर्याप्त जनशक्ति र स्रोतका कारण प्रभावकारी रूपमा काम गर्न असमर्थ छन् । अवैध सिमाना नाकाहरूमा कुनै पनि स्वास्थ्य जाँचको व्यवस्था छैन, जसले संक्रमणको जोखिमलाई थप बढाउँछ ।
    खुल्ला सिमानाका कारण, नेपालमा अवैध व्यापार, मानव तस्करी, र नशालु पदार्थको ओसारपसार जस्ता आपराधिक गतिविधिहरू बढेका छन् । यसले सामाजिक असुरक्षा र आर्थिक अस्थिरता निम्त्याउन सक्छ ।
    पूर्व तयारीका रुपमा कोरोना रोकथामका उपाहरु अवलम्बनका लागि तुरुन्त आवश्यक तयारी नेपालको लागि अपरिहार्य छ ।  सिमानाका सबै आधिकारिक नाकामा स्वास्थ्य डेस्कहरूको स्थापना र सुदृढीकरण गर्नुपर्छ । यसमा पर्याप्त जनशक्ति, परीक्षण उपकरण, र स्वास्थ्य सामग्रीको व्यवस्था गर्नुपर्छ ।
    साथै अवैध सिमाना नाकाहरूमा निगरानी बढाउनका लागि स्थानीय प्रहरी र समुदायको सहकार्य आवश्यक छ । सिमानाका क्षेत्रमा कोरोना संक्रमणको जोखिम र रोकथामका उपायहरूको बारेमा सूचना र जनचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्छ। यसमा स्थानीय रेडियो, माइकिङ, र पम्प्लेट वितरण जस्ता विधिहरू समावेश गर्न सकिन्छ । सिमानाका नजिकका स्थानहरूमा आपतकालीन स्वास्थ्य पूर्व तयारी केन्द्रहरूको स्थापना गर्नुपर्छ। यी केन्द्रहरूले प्राथमिक स्वास्थ्य सेवा, परीक्षण, र क्वारेन्टाइन सुविधाहरू प्रदान गर्न सक्छन् ।
    यसका अलावा नेपाल र भारत बीचको द्विपक्षीय सहकार्य र समन्वयलाई सुदृढ गर्नुपर्छ। सामाजिक सुरक्षा, स्वास्थ्य सेवा, र आपराधिक गतिविधिहरूको नियन्त्रणमा संयुक्त प्रयास आवश्यक छ ।
    नेपालको खुल्ला सिमानाले सामाजिक र सांस्कृतिक सम्बन्धलाई प्रगाढ बनाएको भए पनि, महामारीको समयमा स्वास्थ्य सुरक्षाका दृष्टिले चुनौतीपूर्ण बनिरहेको छ । यसलाई नियन्त्रण गर्नका लागि स्वास्थ्य जाँचको सुदृढीकरण, जनचेतना कार्यक्रम, आपतकालीन स्वास्थ्य पूर्व तयारी, र द्विपक्षीय सहकार्यको आवश्यकता छ ।